- Học sinh trung học tranh tài tại cuộc thi khoa học, kĩ thuật
- Gia sư trực tuyến: Xu hướng mới của giáo dục hiện đại
- Xu thế giáo dục tương lai
Đã đến lúc các nhà giáo dục và học sinh tìm cách sử dụng Chat GPT hiệu quả thay vì cấm đoán nó
Hãy thành thật rằng, liệu có ai không muốn một phần mềm có thể giúp viết bài luận trong thời gian cực ngắn?
Đây có thể là một câu hỏi tu từ, nhưng lại gây bối rối cho những người làm giáo dục – kể từ khi Chat GPT làm náo loạn Internet với 1 triệu người dùng chỉ trong 5 ngày. Câu hỏi nêu trên cũng khiến một số trường học chặn tiếp cận với công cụ này trên máy tính và mạng lưới nội bộ. Và tùy thuộc vào người mà bạn hỏi, cảm xúc gây ra có thể là háo hức hoặc lo sợ trước tiềm năng của trí tuệ nhân tạo.
Câu hỏi này được chính Chat GPT đặt ra khi được yêu cầu viết một bài báo về ảnh hưởng của AI đối với giáo dục – theo phong cách thông minh và hóm hỉnh. Chatbot đã nỗ lực một cách can đảm để đáp ứng tiêu chí của nhiệm vụ, và hoàn toàn vượt xa những công cụ AI đi trước như Alexa hay Siri. Nhưng dù khả năng tạo ra những đoạn văn bản giống với con người đã gây rất nhiều xôn xao kể từ tháng 11, sự trỗi dậy của robot rất khó có thể xảy ra trong tương lai gần.
“Chúng ta có xu hướng tôn sùng những công nghệ mới trong thời gian ngắn nhưng lại đánh giá thấp chúng về lâu về dài,” Richard Culatta, CEO của ISTE cho biết.
Trên thực tế, đây là thời điểm tốt để người làm giáo dục kiểm chứng những kỳ vọng của mình – cả tích cực lẫn tiêu cực – về công năng của AI.
“Rất dễ để hào hứng quá mức hoặc thực sự sợ hãi một thứ gì đó mà không nhận ra giới hạn của nó,” Michelle Zimmerman, giám đốc chương trình đổi mới dạy và học khoa học tại Trường Công giáo Renton Prep, đồng thời là tác giả cuốn sách Dạy về Trí tuệ nhân tạo: Khám phá một tiền đồn mới trong học tập, cho biết.
Trí tuệ nhân tạo đã đường hoàng thay đổi giáo dục theo cách mà chúng ta chưa thể tiên liệu, và sự xuất hiện của Chat GPT nhắc nhở các giáo viên rằng họ cần nhanh chóng thích ứng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ. Nếu học sinh có thể sử dụng AI để hoàn thành bài tập về nhà hoặc viết ra một bài luận đủ sức thuyết phục, có lẽ những người làm giáo dục nên có hướng tiếp cận khác về cách ra bài tập.
Mấu chốt nằm ở việc thay vì trốn tránh Chat GPT hay ngăn cản học sinh tiếp cận với nó, hãy dạy học sinh cách sử dụng công cụ như một bệ phóng để tiến xa hơn trên con đường sáng tạo và học tập.
Thay vì phản đối và tìm cách ngăn cản AI thay đổi cách học truyền thống, Zimmerman khuyến khích các nhà giáo dục xây dựng thái độ cầu tiến trước những công cụ mới như Chat GPT.
“Đây là công cụ mà học sinh cần để thành công,” Culatta bổ sung. “Người ta sẽ kỳ vọng chúng hiểu cách dùng AI trong việc học tập và công việc tương lai, và đây là cơ hội tuyệt vời để học trò học cách sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm, dưới sự hướng dẫn và dìu dắt của thầy cô.”
Những đối thoại quan trọng về Chat GPT
Khi những nhà giáo dục ngần ngại sử dụng AI trong lớp học, họ không chỉ phớt lờ việc xây dựng những kỹ năng sống và kỹ năng nghề nghiệp cần thiết cho tương lai, mà còn đánh mất cơ hội quý giá để có những đối thoại quan trọng với học sinh về giới hạn và đạo đức trong việc sử dụng trí tuệ nhân tạo.
“Điều quan trọng chúng ta cần đối thoại là những kỹ năng nào cần hoàn toàn thuộc về con người,” Culatta nói. “AI rất hữu ích trong nhiều hoàn cảnh, nhưng ta cần biết những địa hạt mà nó không hỗ trợ được nhiều.”
Một trong những bài học quan trọng nhất là dạy cho học sinh hiểu sự khác biệt giữa việc dùng công nghệ để làm hộ công việc và để hỗ trợ trong công việc, Deb Norton, chuyên viên về ứng dụng công nghệ trong giáo dục phổ thông và người hướng dẫn của ISTE U cho biết.
“Rõ ràng việc yêu cầu Chat GPT viết bài luận và nộp nó như thể bài làm của mình là sai trái,” Norton nói, “Vậy giới hạn giữa việc đạo văn và gian lận với sử dụng công cụ để giúp ích cho học sinh là gì? Các em có thể hỏi Chat GPT về những chủ đề phù hợp cho bài luận, yêu cầu nó viết dàn ý hoặc bản nháp. Các em có thể sửa đổi nó, thêm nội dung vào đó, kiểm chứng thông tin và đảm bảo chúng chính xác. Những kỹ năng này sẽ giúp ích nhiều cho học sinh sau khi tốt nghiệp.”
Điều quan trọng, và tối thiểu nhất, là việc giáo viên có thể trò chuyện với học sinh về những gì nên và không nên làm với Chat GPT. Điều không nên đầu tiên là gì?
“Đừng ngại ngần nó,” Norton nói.
Chạm tới năng lực sáng tạo
Sáng tạo với các công cụ AI không phải điều gì mới mẻ. Các nghệ sĩ và nhà soạn nhạc đã sử dụng những công cụ như Dall-E hay Amper Music để tạo ra các bản nhạc bằng trí tuệ nhân tạo. Việc Chat GPT là công cụ đầu tiên tạo ra văn bản giống con người làm dấy lên những câu hỏi mà ngành sáng tạo đang phải đối mặt.
Ví dụ, nếu AI có thể sáng tạo cho chúng ta thì tại sao phải nỗ lực để trở nên sáng tạo?
“Ta cần giúp trẻ em thấy được giá trị của tính tò mò và óc sáng tạo,” Zimmerman nói. Bằng cách cho học sinh thấy những gì được tạo ra bởi AI là điểm khởi đầu thay vì sản phẩm hoàn thiện, “chúng ta đang nói với lũ trẻ về những giá trị chúng có – câu chuyện, bối cảnh văn hóa, những khó khăn chúng gặp phải và thành công chúng đạt được. Chúng có một góc nhìn độc đáo, một điều gì đó khác biệt với thế giới.”
Sáng tạo với AI đem đến cơ hội khám phá những vùng xám giữa việc sao chép với hòa trộn hay dựa vào sản phẩm của người khác để tạo ra cái mới – hãy nghĩ về memes hay những sample nhạc của người khác được các nhạc sĩ sử dụng.
“Bạn sẽ xác nhận sự đóng góp riêng biệt của mình như thế nào?” Zimmerman nói. “Người trẻ ngày nay đã quen với ý tưởng về sự hòa trộn, nên vấn đề đạo nhái trở nên khá lạc quẻ.”
Một điều các nhà giáo dục cần quan tâm là tạo ra một danh sách cách sử dụng Chat GPT như một công cụ hỗ trợ viết lách, Norton gợi ý.
“Nếu tôi yêu cầu AI viết cho mình, tôi sẽ cần làm gì để biến nó thành sản phẩm cá nhân có thể đem nộp? Tôi có thể chỉnh sửa nó như thế nào để đưa vào dấu ấn cá nhân? Sẽ rất tuyệt nếu có một bản danh sách như vậy.”
Điều quan trọng với các nhà giáo dục là Chat GPT đã ở đây, giúp họ sử dụng quỹ thời gian hạn hẹp một cách hiệu quả thay vì tìm cách cưỡng lại xu hướng. Điều đó cũng có nghĩa là họ cần nghĩ khác đi về cách giao bài tập cho học sinh.
“Nếu giáo viên nghĩ về họ chỉ như người chấm bài và cho điểm, việc “kiểm soát” Chat GPT sẽ là bất khả thi, và họ sẽ mất đi cơ hội sử dụng công cụ để thúc đẩy tư duy sáng tạo và xây dựng sự kết nối mà tự thân AI không nhìn ra được,” Zimmerman cho biết. “Sử dụng nó như một nền tảng, cho tôi biết bạn thấy được gì, bạn kết hợp kiến thức, trải nghiệm và thế giới quan để nói với tôi những điều mới mẻ. Sau đó hãy cho tôi thấy tư duy của bạn thay đổi như thế nào.”
Trên tất cả, đừng quên AI vẫn có những giới hạn.
Như Chat GPT đã tự bạch, “đã đến lúc trân trọng người máy và xem chúng làm được gì cho ta. Sau tất cả, tương lai của giáo dục nằm trong tay chúng ta, và chúng ta nên khiến nó hài hước và thông minh nhất có thể.”
—
Lược dịch từ What Educators — and Students — Can Learn From ChatGPT
Tác giả: Nicole Krueger
Dẫn nguồn: https://www.iste.org/explore/artificial-intelligence/what-educators-and-students-can-learn-chatgpt
